Blog Archives

SOMECA SOM 20D

18/3/2015

Het Frankrijk van na de 2e Wereldoorlog was een land van de boeren. Ook al zien we op internet veelvuldig foto's voorbij komen van Parijs, Franse auto's en prachtige toeristische plaatsen door de jaren heen, Frankrijk was een land dat hoofdzakelijk leefde van en voor de landbouw, met name tot circa 1960. Frankrijk kende in die naoorlogse periode veel kleine boeren met een bedrijf wat vaak niet meer dan 4 tot 10 hectare bewerkte, soms zelfs minder. Het paard was veelal de aandrijving van dergelijke bedrijven, simpelweg omdat er geen geld was voor een tractor. Halverwege de jaren '50 kwamen er echter meer mogelijkheden voor een boer om tot mechanisatie over te gaan, al dan niet door diverse vormen van financiering. Maar er kwamen ook betaalbare en kleinere tractoren beschikbaar. Dit verhaal gaat over zo’n kleine, betaalbare tractor: de SOMECA SOM 20D.

SAFAF (Société Anonyme Française des Automobiles FIAT), de onderneming van waaruit het bedrijf SIMCA ontstond, begon al in 1935 met de import van tractoren en later met het bouwen van FIAT tractoren onder licentie, net zoals al gebeurde met enkele personenwagens.

In 1953 nam SIMCA het bedrijf MAP deels over en het gebruikte de aangekochte bedrijfsonderdelen vervolgens voor het vormen van SOMECA (Société de Mécanique de la Seine). SOMECA startte al snel met het produceren van de eerste echte SOMECA tractoren.

De eerste SOMECA tractor was de DA 50, afgeleid van de oude MAP DR3 met een motor die 37 pk bij 1500 tpm leverde. Het volgende in 1957 geïntroduceerde model, de SOM 40 was een groot succes in Frankrijk en stond al snel bekend als één van de grootste en sterkste in Frankrijk gebouwde tractoren. Gezien de link tussen SIMCA en FIAT, was deze SOM 40 dan ook voorzien van een door FIAT geleverde motor, de FIAT OM COID 45. Een voor die tijd moderne viertakt, direct ingespoten dieselmotor van ruim 4 liter, die 45 pk kon leveren bij 1500 tpm. In 1964 waren er al bijna 20.000 stuks SOM 40 gebouwd. Een waar record voor die tijd.

Maar er was meer: FIAT Italia was al in 1952 begonnen met de ontwikkeling van een kleine tractor, speciaal voor de kleine boer met een bedrijf tot maximaal 20 hectare. Met als gevolg dat in 1956 de FIAT 18, 'La Piccola' (het kleintje) het levenslicht zag. SOMECA France, als licentiepartner van FIAT, zag natuurlijk een grote markt voor deze kleine tractor. Na een jaar kwam het tot een licentieovereenkomst en ging in Frankrijk de productie van de SOM 20D en de SOM 20E van start. De 20D voorzien van een 1100 cc grote, 20 pk sterke tweecilinder diesel; de 20E, voorzien van een kleine 1200 cc viercilinder met een lage compressieverhouding.

De SOM 20D was een zeer ruim inzetbare tractor. Zo is het mogelijk om de spoorbreedte aan zowel voor- als achterzijde eenvoudig aan te passen voor bijvoorbeeld het gebruik in boom- en wijngaarden. De standaard aftakas kan geschakeld worden aan zowel het motortoerental als de rijsnelheid. De versnellingsbak bestaat uit 3 versnellingen vooruit met schakelbare hoge of lage gearing. Dit alles met slechts één versnellingspook. Verder is de SOM 20D uitgerust met een pedaal om het differentieel te blokkeren, mocht er aan één kant geen tractie meer zijn en is het mogelijk links en rechts onafhankelijk te remmen. Ideaal als er behoefte is aan een extreem korte draaicirkel. Ondanks de beperkte afmetingen is de 20D dus een volwaardige tractor, die net als grotere en duurdere tractoren volledig kon worden ingezet op het boerenbedrijf. De enige beperkingen zijn het motorvermogen en het relatief lage gewicht. De SOM 20D kent een aangenaam laag verbruik en een grote betrouwbaarheid. Een dieselmotor kent immer geen elektrische onderdelen zoals een ontsteking. Met name de lage verbruikskosten en de betrouwbaarheid maakten de SOM 20D tot een succes. Daarnaast waren er in die tijd maar weinig kleine dieseltractoren beschikbaar, die ook nog enigszins betaalbaar waren. Een in Frankrijk geproduceerde tractor was door het ontbreken van enige vorm van invoerbelasting ook nog eens voordeliger dan tractoren die uit het buitenland moesten worden ingevoerd.

Al het bovenstaande moet er ook voor hebben gezorgd dat monsieur Deglaire uit Mouzon in het departement Meuse in 1959 zijn SOM 20D bestelde. Zijn 20D werd op bestelling ook nog eens voorzien van een hefinstallatie aan de achterzijde. Jarenlang moet boer Deglaire plezier hebben gehad van zijn SOMECA. En hij zorgde er goed voor. Want toen ik zijn tractor in 2004 vond, ergens achter in een schuur, viel al snel op hoe goed het beestje geconserveerd was. Slechts de revisie van de startmotor, het schoonmaken van het brandstofsysteem en een verse accu waren voldoende om de boel weer aan de gang te krijgen. Twee nieuwe voorbandjes erop en rijden maar. Van 2004 tot 2013 bleef de SOM vervolgens in de schuur staan waar ik 'm vond en toen de eigenaar van dat pand verhuisde kreeg ik de 20D eindelijk zelf in bezit als cadeau. Hierna ben ik samen met een paar goede vrienden begonnen met de eigenlijke 'revisie'. Het hefsysteem was niet meer werkend door verroeste zuigerstangen, de hele hydraulische installatie zat vol vuil en de gelijkstroomdynamo deed ook niet veel meer. Daarbij zat het brandstofsysteem weer helemaal vol met rotzooi. Gedurende een jaar heb ik er, met hulp van anderen, aan gewerkt. Probleem daarbij was dat ik in de stad woon en dat is niet echt een plek voor een tractor. Het apparaat stond dus ver weg, wat het werken eraan lastig maakte. Hoe dan ook, inmiddels heeft de SOM 20D een mooi tijdelijk huis bij vrienden in La France gevonden waar ik regelmatig kom. Zo kan ik er mee rijden en 'm verder afmaken.

Yuri Colman

1 Reactie

ÉTALAGE

Monsee-X

SOMECA SOM 20D

Étalage

Index

Archives