Route Napoléon (Route Nationale 85)

© Marc Noordink

Dit vijfde deel van de serie over Franse Routes Nationales gaat voor de verandering eens niet over een oude doorgaande route. Maar over de Route Nationale 85, die beter bekend is als Route Napoléon. Niet, zoals het misverstand nog wel eens wil, omdat die weg door Napoléon aangelegd zou zijn. Maar wel omdat deze toeristisch bedoelde route een dikke tachtig jaar geleden is aangelegd volgens grofweg het parcours dat Napoléon in maart 1815 heeft gevolgd van Golfe-Juan naar Parijs. Voor de kaartlezers, van noord naar zuid loopt hij van Grenoble via Gap, Sisteron, Digne, Castellane en Grasse naar Golfe-Juan aan de Middellandse Zee.

Voor wat achtergrond, in de relatief recente geschiedenis is er een staatshoofd geweest dat zichzelf belangrijk genoeg vond om tot keizer gekroond te worden. En dat was natuurlijk Fransman Napoléon Bonaparte; een druk mannetje in zijn korte leven (hij werd slechts 52 jaar oud), maar met blijvende invloed in grote delen van Europa, waaronder Nederland. Eenvoudig was het leven voor een keizer echter ook in 1814 niet en na wat probleempjes met een oorlog in Rusland werd hij onttroond en verbannen naar het eiland Elba.

Hoewel hij op het eiland actief was en de economie een impuls gaf, vond hij het daar kennelijk niet leuk. In februari 1815 ontsnapte hij om met een klein leger trouwe volgelingen op 1 maart bij Golfe-Juan weer voet op Franse bodem te zetten. Napoléon verwachtte weerstand van het Franse leger in het Rhône-dal, ook toen al de logische weg naar Parijs, en besloot verrassend door de uitlopers van de Alpen noordwaarts te trekken. Dat deed hij in een aantal dagen en hij bleek nog dusdanig populair dat hij overal goed ontvangen werd en zijn leger kon laten groeien. Hij kon zo triomfantelijk in Parijs terugkeren en zijn keizersbaantje weer oppakken. Maar ja, 100 dagen na zijn ontsnapping deed hij wat onhandige dingen in Waterloo (nabij Brussel), moest vluchten en werd door de Britten definitief in ballingschap gestuurd naar het eiland Sint Helena.

Er bestaat zo'n uiteraard voor discussie vatbaar lijstje van routes die je ooit in je leven gereden zou moeten hebben; de Route Napoléon lijkt daar wel op te horen! En dat door de combinatie van landschappelijk schoon, toeristisch plezier en automobilistisch genoegen. Een ideale rijdersroute waarop snelheid er helemaal niet toe doet en je nog eens echt ongehinderd kunt autorijden en daarvan kunt genieten. Er kunnen veel wegen naar het begin van de Route Napoléon leiden, maar een overnachting ergens tussen Dijon en Tournus lijkt de beste start. De route mag dan van Grenoble naar de Middellandse Zee leiden, de tocht van maart 1815 zou na Grenoble ongeveer het traject van de huidige Route Nationale 75 (nou ja, D975 en D1075 moet ik inmiddels zeggen) gevolgd hebben. En laat die RN75 zich nou net in de bezoekwaardige plaats Tournus afsplitsen van de hier eerder besproken RN6!

In Tournus werd de oorspronkelijke brug over de Saône in de Tweede Wereldoorlog vernield, reden waarom de N75 sindsdien ten zuiden van de stad begint. Maar vanwege het historisch besef kies je hier toch voor het centrum van Tournus en de D37 (de originele N75) naar Lacrost. De huidige D975 volgend, stuit je op het dorp Saint-Trivier-de-Courtes, dat al weer tientallen jaren een omleiding kent. De oorspronkelijke weg door het dorp maakt een krappe en scherpe bocht en de kerk getuigt nog altijd van onbedoelde aanrakingen met vrachtwagens. In lijn met de andere routeverhalen in deze serie: honderden dorpen in Frankrijk hebben een vergelijkbare dilemma gekend als in dit filmpje mooi in verhaal is gebracht, wel of geen omleiding, commercie versus rust …

De streek waar we binnenrijden is de Bresse, de streek van de gelijknamige kippen die vanwege hun kwaliteit een eigen Appellation d'origine hebben. In het dorp Mantenay-Montlin wordt dit gevisualiseerd met een roestvrijstalen kip van 6 meter hoogte. We steken de nog niet zo brede Rhône over, kruisen de RN6 die op weg is naar de Italiaanse grens en dalen af naar Grenoble. Nog even door naar Vizille en we zijn bij het startpunt van de Route Napoléon.

De route begint (of eindigt) spectaculair. Op bijgaande foto lijkt het een flauwe helling, maar de 'Rampe de Laffrey' beslaat een afstand van 6,5 km met een constante stijging van gemiddeld 12%. Dat is een forse stijging die vooral maar blijft aanhouden waardoor toeren maken het devies is. Rampe betekent gewoon helling, maar er hebben zich hier in de afdaling meerdere rampen afgespeeld: zo’n enorm lange en sterke daling vraagt een goed remsysteem, maar veel meer nog een bestuurder die de temperatuur van zijn remmen binnen de perken weet te houden. Tussen 1948 en 2007 zijn hier vijf passagiersbussen verongelukt die zich onderaan de 'Rampe', bij de bocht die 110 graden rechtsaf gaat, zonder remmen terugvonden. Met 150 dodelijke slachtoffers in die periode was de Rampe de Laffrey de dodelijkste weg van Frankrijk. Inmiddels zijn er zowel verboden als fysieke belemmeringen voor voertuigen van meer dan 3,5 ton.

Bovenaan, voorbij het gehucht Laffrey, komen we op de 'Prairie de la Rencontre'. Daar trof Napoléon op 7 maart 1815 de vijfde divisie van de koning. Voordat er een gevecht kon beginnen stapte Napoléon van zijn paard en riep: "Soldats ! je suis votre Empereur. Ne me reconnaissez-vous pas? S'il en est un parmi vous qui veuille tuer son général, me voilà ! " Dat liep goed af en ook deze soldaten kozen zijn zijde, waardoor de opmars naar Parijs niet meer fout kon gaan. Een fraai standbeeld van onze keizer herinnert hier aan deze dag.

De Route Napoléon blijft hierna veranderen van gezicht, maar is altijd even mooi. Bergen, bossen, stadjes, meren, vergezichten, draaien, stijgen en dalen. Net voor Gap bereikt hij op de Col Bayard zijn hoogste punt (1248 meter). Gap is druk, maar we raken zichtbaar in Mediterrane sferen. Tussen Gap en Sisteron is er inmiddels de Autoroute A51 en die moet je natuurlijk zien te vermijden. Na Sisteron met zijn fraaie citadel en Digne wordt de weg nog rustiger en een recht stuk is hier nog steeds nauwelijks te bekennen.

Het sfeervolle en gezellige Castellane, op nog maar 80 kilometer van de Middellandse zee, is zeer geschikt als pleisterplaats. Het uitzicht is prachtig, het klimaat is Mediterraan, de vele restaurantjes hebben lekker eten en de Gorges du Verdon zijn onder handbereik: wat heb je nog meer nodig om jezelf Keizer in Frankrijk te voelen? Even verder zijn daar parfumstad Grasse en natuurlijk de Côte d’Azur met zijn hectiek. Dat de Route Napoléon zeer geschikt is als rijdersroute blijkt wel uit de vele autofabrikanten die hier hun modellen aan de pers demonstreren. Ten tijde van onze laatste bezoek heeft KIA het Hôtel du Grand Levant in Castellane afgehuurd voor de Britse schrijvende autopers ...

Kortom, combineer toeristisch en automobilistisch plezier en kies voor de Route Napoléon als bestemming of route naar je bestemming! Omdat het op 1 maart 2015 precies 200 jaar geleden is dat Napoléon zijn tocht begon, zijn er dit voorjaar meerdere festiviteiten langs de route. Overigens, de twee foto’s met Simca 1000 dateren van 1975, toen mw. Noordink hier met haar ouders was.

Marc Noordink