Route Nationale 10

© Marc Noordink

'Route Nationale', ofwel Nationale Weg, de weg die door de landelijke Franse overheid beheerd wordt vanwege zijn departementen overstijgende functie, zetten we deze winter maar eens in de schijnwerpers. En zoals dat hoort is het verhaal van deze wegen in Frankrijk net iets meer bijzonder dan elders.

Van oudsher kent Frankrijk een dicht netwerk van Routes Nationales. Zodanig dat de Franse overheid in de periode voor en vlak na de Tweede Wereldoorlog van mening is dat het groeiende autoverkeer prima kan worden opgevangen door het plaatselijk aanpassen, omleiden en verbreden van dat netwerk van RN’s. Waar andere landen volop snelwegen aanleggen, doet Frankrijk dat niet of nauwelijks. Pas in de vijftiger jaren van de vorige eeuw groeit een ander inzicht en start een programma voor de aanleg van Autoroutes. De combinatie van A6 en A7, die pas later Autoroute du Soleil zou gaan heten, was als eerste echt lange route van Parijs naar Marseille pas in 1970 klaar! En allerlei andere nu onmisbare Autoroutes werden nog veel later opgeleverd. Een terzijde: daarom zit rijden op tweebaanswegen nog steeds in de genen van de Franse automobilist en is inhalen op die tweebaanswegen lang de nationale sport geweest.

Wat daar ook van zij, het resultaat is nog steeds een inderdaad uitstekend netwerk van RN’s die tot relatief kort geleden de primaire verkeersaders vormden. Wat weer maakt dat voorbije tijden hier nog niet zo lang voorbij zijn en dat er met een gerichte blik heel veel historie te zien is. Route Nationale 7 wordt over het algemeen beschouwd als de Franse “Route 66”, maar net als bij het Amerikaanse voorbeeld is er op vergelijkbare routes minstens zo veel te zien!

We beginnen vandaag aan de westkant van Frankrijk, met Route Nationale 10 als onbetwiste hoofdroute, Parijs met de Spaanse grens onder Biarritz verbindend. Er was nog geen spoortje Autoroute te bekennen toen ik als jongetje op het figuurlijke puntje van de achterbank via deze weg van 1968 t/m 1971 de vakantiebestemming aan de Atlantische kust onder Bordeaux bereikte. In 1975 nog een keer en toen was er een stukje Autoroute rondom Tours beschikbaar, maar meer nog niet. Helaas zijn er maar een paar foto’s van die tijd daar mijn ouders zich op het toen moderne Super8 filmen hadden gestort. Maar, mijn moeder hield gelukkig wel een plakboek bij, zodat ik aan de hand van rekeningen en dergelijke (zelfs ook een bekeuring!) mijn herinneringen kan reconstrueren tijdens het narijden van de oude, historische RN10.

Ook vroeger al onderscheidde de N10 zich door de grote hoeveelheid vrachtverkeer van en naar Bordeaux, maar ook verder naar Spanje en Portugal. Strikt landschappelijk bezien is de N10 misschien de minst bijzondere van de grote RN’s, hij is veelal recht en vlak of een beetje meanderend. Daarom konden in de topjaren veel stukken eenvoudig worden verbreed tot drie- of zelfs vierbaans, driebaans natuurlijk met inhalen in twee richtingen voor degenen met een groot hart. Druk was de N10 altijd en het stadje Ruffec (tussen Poitiers en Angoulême) had destijds in 1974 het Frans filerecord met 13 kilometer! Kijken we nu niet meer van op, maar toen bijzonder indrukwekkend. Ruffec is voor mij ook wel één van parels van de historische N10, maar wat was en wat is die Rue du Général Lecerc druk en smal …

Hoewel de afstanden van en naar Parijs altijd gemeten worden vanaf het plein voor de Notre Dame start de N10 bij de Porte de St. Cloud in het zuidwesten van Parijs. Het primaire doel van deze oude wegen was ooit om steden en dorpen met elkaar te verbinden. Daarom leidt de historische route altijd door centra en stads- en dorpskernen en zijn de omleidingen om de steden en dorpen heen afhankelijk van de omstandigheden van latere of zelfs recente datum. Als kind herinner ik me goed het af en toe vaststaande verkeer omdat vrachtwagens elkaar ergens in een dorp niet konden passeren. En dus gaan we nu die oorspronkelijke route volgen, wat alleen lukt dankzij oude gedetailleerde Michelin-kaarten. Moderne navigatie is zinloos, bewegwijzering stuurt je naar omleidingen en Autoroute en slechts met de combinatie van oude en moderne detailkaarten vind je het oorspronkelijke verloop van de route. Onthaasten is het devies en niet de bestemming, maar de route zelf is het doel!

De foto’s nemen ons mee langs grotere (Chartres, Tours, Poitiers, Angoulême, Bordeaux) en kleinere plaatsen, maar ook langs verlaten tankstations, garages, hotels en restaurants, langs oude geschilderde muurreclames en langs steeds zeldzamer worden betonnen Michelin wegwijzers. Hier en daar gelardeerd met wat persoonlijk archiefmateriaal en herinneringen. Zoals op 5 juli 1969 toen door tegenslag onderweg de eindbestemming die dag niet haalbaar was en mijn ouders een “Routiers” hotel kozen direct aan de N10. Waar de vrachtwagens ’s nachts zowat door de kamer heen leken te rijden, hetgeen ik natuurlijk geweldig vond! La Cambrouse heette het en in 2010 bleek het nog overeind te staan. Geen hotel meer, maar een Marokkaans restaurant, gelukkig nog wel met de originele beschildering …

Marc Noordink