PASTIS - BETONNEN MICHELINPIJL

Frankrijk heeft het al reeds in het begin van de automobiele jaartelling dankzij commerciële bedrijven goed voor elkaar met de bewegwijzering. Mijn stokpaardje is altijd dat het land misschien niet de eerste automobiel heeft geproduceerd, maar dat ze wel het automobilisme heeft uitgevonden. Daar hebben deze bedrijven zo hun bijdrage aan geleverd. Reeds in het begin van mijn eigen Franse jaartelling kreeg ik oog voor deze bijzondere vormen van bewegwijzering. Borden van Automobile club de France, of Dunlop, of Michelin. En laten we de eerste marketinggoeroe van Frankrijk niet vergeten, André Citroën. De betonnen borden van Michelin zijn misschien wel het meest bekend vanwege de extreme duurzaamheid. Geëmailleerd lavasteen gemonteerd op gewapend beton. Vandaag de dag zijn deze borden nog vaak te vinden op gevels. Langs de route zijn ze vaak een te groot obstakel en zodoende zijn ze de afgelopen dertig jaar massaal vervangen door buigzamer staal of zijn ze gesneuveld door van Frankrijk éen grote minirotonde te maken.
 
Mijn zus woont sinds 1990 in een mooi huis in het departement Pas de Calais. De omgeving stond vroeger echt vol betonnen plaatsnaamborden. Ook het plaatsje zelf, Thiembronne. Dat is geschiedenis. Bijna alles is weggehaald en vervangen door koud plaatstaal. Ik kan er alleen maar getuige van zijn, zonder het te kunnen stoppen. Ik knip met de camera als ik iets zie. En ik knijp soms in mijn arm als ik iets kan kopen.
 
Kopen? Je wilt geen afbreuk doen aan de teloorgang van iets waar je van houdt. Maar dat hoeft in veel gevallen ook niet. Via een groep waar ik lid van ben die alles op Facebook post waar een Michelinbord de hoofdrol speelt, kom ik achter een advertentie op leboncoin. Er wordt een bord aangeboden, voor een bescheiden bedrag. Maar de koper zij gewaarschuwd. Het bord staat in een schuur achter de woning, met de nodige obstakels te overwinnen. Ik doe een gok en verstuur een bericht. Ergens hoop ik zelfs dat een reactie uitblijft. Maar de vlotte reactie is snel en duidelijk. Iedereen haakt af vanwege het extreem lastige transport. In je hoofd zijn Michelinborden niet zwaar of groot, in het echt wel. Driehonderd kilo lijkt te doen met een man of 4, maar ik woon in niet in de buurt en heb niet meteen een auto vol mensen bij elkaar voor een weekend in Frankrijk. Het is kerst en iedereen heeft even genoeg aan zichzelf. Zonder verder iemand te vragen weet ik dat mijn broer er niet al te ver vanaf woont, en hij is net met pensioen. (ik bof met mijn familie) Hij staat paraat met allerlei hulpstukken. Dan zijn we er nog niet, maar via de verkoper vinden we een krachtpatser uit een naburig dorp. Die wil wel helpen voor 50 euro. Afgerond naar boven hebben we dan snel vier man.

Zaterdagmorgen, een rondje om de kerk in Genevevriers. De oude pomp buiten markeert de plek. De eigenaar is al dertig jaar een hartstochtelijke verzamelaar van autogerelateerde zaken. De pomp voor het huis is een van de 25 die hij heeft gerestaureerd. Allen uit de jaren twintig. Het huis staat letterlijk bomvol relikwieën. 

Om een uur of tien is iedereen gearriveerd, we gaan eerst voor een kop koffie. Het lijkt wel de Nederlandse gewoonte, tot ook een fles op tafel komt. Eigengestookte drank van 50% met een heerlijke geur, dat moet gezegd. Een hartversterker. We genieten, maar eerlijk gezegd word ik ook zenuwachtig. De gang door de schuur naar de tuin is smal, vol met kasseien en slechts 1 meter 60 hoog. De pijl van de wegwijzer is al 1.75 meter. De paal 2.20. En er is geen andere manier. 

Het bord staat sinds 1987 in de schuur, het moment dat deze in de omgeving van het dorp vervangen werd voor een metalen exemplaar. Bijzonder is dat het een relatief nieuwe is, van 1967. Dus 50 jaar later volgt de export. En slechts 20 jaar in gebruik geweest. Ik heb geen schroom deze te kopen, het is al 30 jaar in het bezit van een liefhebber en je zou je kunnen afvragen wat een Nederlander ermee moet. Nou, de Fransman doet er verder ook weinig mee en de functie is reeds lange tijd verloren. Dus wil ik deze in onze tuin, als een manifest geworden uitweg naar mijn hartstochtelijke liefde voor ouderwetse Franse bewegwijzering. Het liefste geuit door het knippen van het fototoestel, maar voor een keer ook maar eens fysiek. En dat blijkt best lastig.
 
In de badkamer hangt een plaatstalen bord uit de jaren twintig, van Automobile club de France, gesponsord door Dunlop. Die kwam gewoon per post binnen in Frankrijk op het adres van mijn zus. Dit is een ander geval. Een aanhanger heb ik, een auto en hulp. Nu uitvinden of het allemaal genoeg is. Via broer en de buren hier thuis regel ik zoveel mogelijk rollend materieel. Ik weet dat de korte weg naar de export lastig is, maar heb zoveel mogelijk keuze aan rollend materieel nodig. Na de vroege borrel gaan we gesterkt de uitdaging aan. ​

Dankzij een kettinglier zakt de punt langzaam naar de grond. Ik dacht heel even dat er nog een panneau achter stond, maar dat bleek de versterking in de poot te zijn. Echt veel materiaal dus. Het rollend materieel doet goede diensten, maar ook de krachtpatser laat zich niet kennen. Drie mensen is eigenlijk ook maximaal rond zo’n richtingwijzer, meer ruimte is er niet. 

Met het bord schuin stukje voor stukje voortslepend, overwinnen we de te lage gang in de schuur. De aanhanger staat vlakbij de deur. Via een geïmproviseerd opstapje, ligt het kruis op de aanhanger. Na het instoppen van de aanwijzer met een dekkleed (je wilt de gendarmerie en de douane niet te veel attenderen dat er iets uit Frankrijk verdwijnt dat er toch al niet meer was) is het tijd voor een glaasje wit. Het is elf uur in de ochtend, het zweet staat ons op het voorhoofd, maar de klus is geklaard. Ik ben blij dat er Fransen in Frankrijk wonen, wat een hartelijke ontvangst! Ik beloof een foto te sturen wanneer de panneau thuis geplaatst is, en dat kan best snel. Mijn buurman heeft een loonbedrijf met handig materieel, een kraan is binnen 5 minuten hier. Over dit stukje maak ik me al weken de minste zorgen. Na 30 jaar staat deze straks weer twee plaatsen aan te wijzen. Op ons terrein en de kilometers kloppen niet.
 
Wim Noorman

---

5 januari 2018. ​Het ei is uitgekomen. Het is een prachtige baby van 29 augustus 1967, het staat er gewoon op.