 © Koen Beekmann Voor veel GS liefhebbers is de bijzondere en zeldzame Birotor de ultieme GS. Met zijn 2-schijf wankelmotor week hij op veel punten af van de gewone GS. De meest in het oog springende uiterlijke zaken waren het luxere interieur met ronde klokken en stoelen met ingebouwde hoofdsteunen, de spatbordverbreders, de (CX-)wielen en, in de meeste gevallen, de twee métallique-bruintinten met dubbele bies.
De GS Birotor De Birotor was bedoeld als snelle en luxueuze GS, maar werd een regelrechte flop. De oliecrisis gooide roet in het eten en de rotatiemotor (gebouwd bij Comotor, een samenwerking met NSU) had een toch wel zeer stevig verbruik. Bovendien vond de aspirant koper de dure Birotor (hij kostte net zo veel als een DS 20) te weinig onderscheidend van de veel goedkopere standaard GS. Er werden dan ook maar 874 Birotors gebouwd in 1974 en 1975 en daarvan werden er zo'n 600 verkocht, door uitsluitend de grootste dealers in Frankrijk. Na het stoppen van de productie in maart 1975 wilde Citroën niet langer vastzitten aan de onderdelenvoorziening en dus werd besloten de auto's te vernietigen. Er werd meteen gestart met de onverkochte auto's en de verkochte exemplaren konden door de eigenaren worden ingeruild. Vanuit Parijs werden de dealers bezocht om de ingeleverde wagens definitief onklaar te maken. Ze sloegen simpelweg een gat in het lichtmetalen rotorhuis. Het weer terughalen van de Birotors naar Parijs verliep niet helemaal zoals gedacht. Er ontsprongen nogal wat Birotors de dans en zo zijn er tegenwoordig gelukkig nog een aantal overlevers. Daarnaast bood Citroën automusea en grote dealers een auto aan en ook die bestaan nog. De Birotor was niet zoals de gewone GS als berline, Break en Service verkrijgbaar, maar uitsluitend in berline vorm. Wie weet hoe anders het eruit had gezien zonder die oliecrisis en met een aanvaardbaarder verbruik. Stel je voor dat dát het geval was geweest en dat het koperspubliek de Birotor wel omarmd had en de auto een succes was geworden. En dat er misschien wél meerdere versies waren geproduceerd... De GS Service vitrée Er is voor de GS adepten nog zo'n 'holy grail'. Nog zeldzamer dan de Birotor inmiddels, maar gebaseerd op de gewone GS. En dat is de GS bestelwagen met ramen, in Citroën-typologie 'Service vitrée' genaamd. Deze GS met zijn stijlvolle lange zijruiten en luxe Club uitrusting is namelijk weinig verkocht en er zijn er nog minder van overgebleven. Persoonlijk vind ik het de meest aantrekkelijke GS variant en dus ging mijn fantasie met me aan de haal. De GS Birotor Service vitrée Een combinatie van die twee, een Birotor Service vitrée, zou de overtreffende trap zijn. Een snelle, luxe en chique 'bestelwagen'. De ultieme GS, wat mij betreft! Zelfs bruikbare foto's van GS Service vitrée's zijn zeldzaam en dus werd de Birotor persfoto eerst 'omgebouwd' tot 2-kleurige break, om die break vervolgens weer om te bouwen tot Service vitrée. Dé ideale bestelwagen voor Champagnemerk Moët & Chandon of modehuis Chanel? Koen Beekmann
0 Comments
Onlangs toonde Koen Beekmann hoe de vierdeurs Panhard 24 B eruit had kunnen zien. Vandaag is de 24 BA aan de beurt, de minder luxe basisversie.  © Koen Beekmann Op basis van de Panhard Photoshop heb ik een 24 BA gemaakt, de zeldzame spaarversie van de Panhard 24, waar er maar 161 van zijn geproduceerd. Een helemaal uitgeklede 24, zonder chroomstrip rondom, zonder aluminium op de dakstijlen, met kale wielen, ontbrekende roosters onder de voorbumper, hele dunne stoelen die NIET verstelbaar waren, een vreselijk sober dashboard met 1 ronde klok en zonder klepje voor het dashboardkastje en nog een aantal afwijkende details. Het was geen succes en Citroën Nederland zag er niet eens heil in om ze te importeren. Ik ken ze eigenlijk altijd alleen in helemaal wit. Maar des te leuker om maar eens te maken want ja, ik houd nou eenmaal veel meer van die kale dan van de luxere versies. Dat even wegpoetsen van die chroomstrip was nog best een klus want de zachte ronding van de carrosserie moest er voor in de plaats komen. De dakstijlen in glanzend wit gingen wat makkelijker. Voor de donkere wielen moest ik dan wel weer even experimenteren om het gewenste effect te krijgen.
Koen Beekmann  © Koen Beekmann Bij de ontwikkeling van de opvolger van de Panhard PL 17, de Panhard 24, was al duidelijk dat eigenaar Citroën de remmende factor zou worden. Want Panhard modellen die naar het oordeel van Citroën wel eens de verkoop van de eigen modellen in de weg zouden kunnen gaan staan, dat kon niet. En dus kwam er geen complete 24-familie maar alleen een 24 Coach (de C in de naam) en een tweedeurs Berline (de B in de naam, die eigenlijk een langere Coach is) maar geen 4-deurs Berline en geen Break, waar ook een studie van bestond. Ook de latere plannen om de 24 te voorzien van de NSU typ 110 motor (Citroën hield ook de ontwikkeling van een nieuwe eigen motor tegen) werden op het laatste moment door Citroën gedwarsboomd (bron: Peter Drijver). Terecht? Ik betwijfel het zeerm want kijk bijvoorbeeld eens hoe Audi, Skoda en Seat bestaansrecht hebben zonder VW echt in het vaarwater te zitten. Zo'n Panhard 24 Berline is toch een hele andere auto dan een ID of een DS en dus met een eigen clientèle? En had Citroën nu juist niet op dat moment een groot gat in haar modellenprogramma tussen 2CV en ID, waar deze 24 Berline prima ingepast had kunnen worden? Van de 4-deurs Berline zou volgens Peter Drijver een prototype geweest zijn maar er ontbreekt elk spoor, zelfs elke foto, van. Er is alleen een schets. En dus was dat een prachtige uitdaging om die 24 4-deurs Berline maar eens tot leven te laten komen. Het uitgangspunt was een publiciteitsfoto van de kortere 24 CT (Coach Tigre). De 24 catalogus lag hier op tafel en de uitgangspunten voor de Coach heb ik in mijn achterhoofd gehouden bij de ombouw tot 4 deurs: veel zicht rondom door dunne trapeziumvormige dakstijlen en voor wat betreft de wielbasis stond de 2-deurs B, met langere wielbasis, model. Wel zo logisch om dezelfde bodemplaat te gebruiken. Toch was deze Photoshop nog helemaal niet zo eenvoudig als het lijkt. De scan (met dank aan Peter Drijver) is van full color drukwerk en is opgebouwd uit rasterpunten. Daarin gaan zitten tekenen zie je dus meteen aan het ontbreken van dat raster. En dus moest elk detail eerst ergens uit de scan gekopieerd worden, ook al was het soms maar een paar mm groot. De deurnaden moesten aangepast worden, want de achterdeuren moeten wel geopend kunnen worden en dat vereist een andere vorm dan bij de 2-deurs Coach. De achterdeur heeft in de bestaande schets een driehoekig tochtruitje, nodig omdat het achterraam moet kunnen zakken in de deur. Ik heb daar een vast raampje met een zwart stijltje van gemaakt zodat de prachtige symetrische vorm van het dak met de ramen niet verstoord wordt. Het achterste zijraam werd het bovenste deel van de achterdeur en de auto kreeg een zichtbare B-stijl inclusief de zelfde mat-aluminium afwerking als de dakstijlen. De gesloten achterruit kreeg een (aan)gepaste spiegeling. Als kers op de taart heb ik de Berline een zilvergrijs dak gegeven want Panhard 24's hadden de eerste jaren vaak een dak in een afwijkende kleur en het staat 'm ook zo goed. Het resultaat toont mijns inziens aan dat het tegenhouden van de 24 4-deurs Berline een gemiste kans is geweest... Stel nou dat die 4-deurs er wel was geweest, dan hadden we ook een folder gehad waar hij instond... Zie ook mijn aangepaste versie van de basisuitvoering, de Panhard 24 BA. Wil je reageren, dan hoor ik het graag! Koen Beekmann
 © Koen Beekmann Als kind vond ik die anders dan andere Citroen vrachtauto al erg leuk (ik had er zelfs een poster van op mijn kamer hangen), met z'n Ami-achtige diagonale vouw door de neus en de ruitjes bij de voeten voor het parkeren. Waarom hadden niet alle vrachtauto's die wereldvondst? Ik kwam er weer een mooie foto van tegen en vroeg me af hoe een nieuwe HY bestelwagen er in het begin van de jaren '60 uit had kunnen zien. Bertoni had dan wat langer moeten leven zodat hij zelf de lijnen van zijn 350-700 vrachtauto door had kunnen trekken in de opvolger van de geribbelde HY, die tenslotte al weer uit '48 was. Wat begon als een snelle Photoshopgrap, met alleen maar een andere cabine over een bestaande HY foto, groeide stapje voor stapje verder uit tot een hele nieuwe bestelbus. Want die geribbelde bak paste niet meer bij die gladde cabine en de gekleurde baan zou eigenlijk doorgetrokken moeten worden over de hele zijkant, net als bij de bak van de vrachtwagen wel gebeurde. Het plaatwerk zou ook eigenlijk helemaal dezelfde beeldtaal moeten hebben. De cabine moest wel wat andere verhoudingen krijgen dan bij de vrachtauto, met een groter glasoppervlak, een hoger dak aansluitend op de bak, en een minder zware bumper. Er werd flink in Photoshop getrokken aan de cabine totdat die voor een bestelwagen bruikbare verhoudingen had. Als zo'n nieuwe HY er echt geweest zou zijn dan zaten er vast ook wat herkenbare onderdelen van andere Citroëns op, zo fantaseerde ik verder, en dus voegde ik naar eigen smaak de prachtige Ami 6 koplampen en de ID wielen met centrale moer toe en kreeg de schuifdeur dezelfde Ami deurkruk als de voordeur. De erg diepliggende gril maakte ik wat minder diep en aan de achterzijde werd de verticale lijn uit de cabine nog eens herhaald om zo plek te bieden aan een 2cv knipperlicht. De hele bus van achteren wat laten zakken, alsof er hydrolique gebruikt was voor de achtervering was ook nog een idee maar dermate ingrijpend dat ik dat maar even achterwege heb gelaten. Zou waarschijnlijk toch veel te duur geworden zijn. Het eindresultaat is een hele nieuwe Citroën klassieker. Of Bertoni het zelf ook daadwerkelijk zo gedaan zou hebben is maar zeer de vraag, ik heb namelijk ook mijn eigen smaak laten meespreken. Heb me niet gestoord aan wat misschien wel veel te dure oplossingen zijn of waar misschien nog wel meer ribbels hadden moeten komen om het geheel stijf genoeg te maken. Latere ontwerpschetsen van Citroën zelf laten bestelwagens zien met een afgedekt achterwiel. Ik heb een dicht achterspatbord daarom ook even gemaakt maar het weer verwijderd, vond het totale ontwerp daarmee te druk worden. Om dezelfde reden zijn ook andere toevoegingen weer verwijderd. Maar misschien is dat nou juist wel weer des Bertoni's, want zijn ontwerpen zitten vol met soms wat onevenwichtig lijkende lijnen die je zelf niet bedacht zou hebben. En daarom is het ook zo leuk om deze Photoshops te maken... Op- of aanmerkingen zijn weer meer dan welkom! Koen Beekmann (Met dank aan Kees-Jan Smit voor de foto van het ID wiel)  © Koen Beekmann Wie de vormgeving van Flaminio Bertoni voor Citroën een beetje kent, heeft vast ook wel eens de vele ontwerpen van zijn hand gezien voor Citroëns die nooit kwamen. Je ziet dat hij vaker dan alleen bij de Ami 6 aan het stoeien was met een teruglopende achterruit. Ik vroeg me af hoe een eventuele DS coupé er van zijn hand dan uitgezien zou kunnen hebben en in mijn fantasie had die natuurlijk ook die voor zijn werk zo kenmerkende achterruit. Zou een coupé van zijn hand niet veel origineler van lijn moeten zijn dan de ontwerpen van Chapron? zo fantaseerde ik verder.
En dus ontstond stapje voor stapje een volgende gephotoshopte Citroën klassieker. Niet gehinderd door technische onuitvoerbaarheid of te kostbare oplossingen werd eerst maar eens het dak ‘gechopt’ en ingekort. De voordeur en het achterscherm werden verlengd en die laatste flink verhoogd, in mijn ogen beter passend bij de veranderde daklijn en toch ook volgens het gedachtengoed van Bertoni. De achterbumper werd wat verlengd, er ontstond een klepje voor het verwisselen van het achterwiel (ik zag mezelf namelijk niet zo’n enorm scherm verwijderen en al helemaal niet als daarachter neergelaten ruiten zitten) waardoor ook de kenmerkende DS-spatlap voor het achterwiel moest verdwijnen. Wat heerlijk toch dat ik me bij het Photoshoppen niet hoefde te buigen over hoe de ruiten frameloos moesten sluiten, hoe ze door de C-stijl zouden zakken, en of de achterklep niet tegen de trompetten aan zou komen bij het openen... Natuurlijk heb ik er wel een beetje rekening mee gehouden maar ik moest me, vond ik, bovenal concentreren op een zo esthetisch mogelijk eindresultaat. Ik ben eigenlijk wel benieuwd wat jullie van deze coupé vinden. Binnenkort volgt weer zo’n voorbeeld van Bertoniaanse vormgeving in een nieuw digitaal jasje. Koen Beekmann  © Koen Beekmann Als Flaminio Bertoni, de vormgever van de barokke Citroën Ami 6 Berline, niet de opdracht had gehad een Break te ontwerpen die minder extreem van lijn was dan de Berline, dan had het resultaat er ongetwijfeld anders uitgezien. Zeker als productiekosten en -methodes even niet zo hadden meegespeeld bij de ontwikkeling. Over het ontwerp van de Ami berline zei hij zelf dat er geen enkele lijn meer bij kon. Hoe zou het resultaat van een vrijere opdracht voor een Break er dan uit hebben gezien, vroeg ik me af.
Dus maar eens begonnen in Photoshop met een foto van een 1961 pré-serie Ami 6 en een DS Break achterklep, ook van zijn hand tenslotte. Die achterklep evolueerde gedurende het werk, moest wat smaller worden, de juiste hoek krijgen en spiegelingen hebben die pasten bij de foto. Eigenlijk is elk detail aan die klep inmiddels toch weer digitaal verbouwd. En ook het zichtbare interieur moest natuurlijk gemaakt worden. Het ver doorstekende dak was een prima uitgangspunt voor een Break-conversie, maar moest toch iets hoger en langer worden om ook de bovenzijde van de klep te kunnen worden. Ik wilde een rondlopende achterruit-partij creëren en dus moesten ook de hoeken van de ruit in de klep aangepast worden. De C-stijlen mochten wel voor wat stijfheid zorgen in dit ontwerp. Een klep doorlopend tot aan de bumper is natuurlijk handiger, maar dat zou naar mijn smaak de stijfheid van de carrosserie en vooral de lijn van de achterzijde verstoren. En zo ontstond langzamerhand een Break die wat mij betreft veel meer in de geest van Bertoni lijkt te zijn, wat minder braaf van lijn. Met de vraag of het uitvoerbaar zou zijn geweest en of de clientèle er blij mee zou zijn geweest, hoef ik me gelukkig niet bezig te houden. Met productiekosten heb ik ook niets te maken. Gewoon mijn fantasie zijn weg laten vinden met in m’n achterhoofd de tijdsgeest en de ontwerpen van Bertoni. Commentaar is welkom, binnenkort volgt er nog zo’n voorbeeld van typische Bertoni vormgeving in een nieuw digitaal jasje. Koen Beekmann |
BlogsBelevenissen met de Franse klassieker, ontmoetingen met liefhebbers, restauratie-projecten en trouvailles langs de route. 
Index
Alles
Archives
April 2020
|
